मंत्र ध्यान या ध्यान प्रकारामधील महत्त्वपूर्ण घटक आहे.व्यक्ती विशिष्ट मंत्र किंवा शब्दाचा उच्चार करून मानसिक शांती प्राप्त करते. या ध्यानामध्ये शब्द, ध्वनी, किंवा मंत्राचा नियमितपणे उच्चार केला जातो ज्यामुळे मन एकाग्र होऊन आंतरिक शांती आणि समृद्धी अनुभवता येते .
मंत्र ध्यानाची महत्त्वाची वैशिष्ट्ये:
1.मंत्राची निवड:
मंत्र हा एक पवित्र किंवा शक्तिशाली आणि मनःशांतीसाठी उपयुक्त मानला जातो.शब्द किंवा वाक्य असतो. याचे अर्थ आणि उच्चार महत्त्वाचे असतात. काही सामान्य मंत्रांमध्ये “ॐ”, “ॐ नमः शिवाय”, “गायत्री मंत्र” आणि “ॐ गण गणपतये नमः” यांचा समावेश होतो.ॐ चा उच्चार अ,ऊ,म. असा मिश्र स्वरूपात करावा.
2.एकाग्रतेला चालना:
मंत्राची पुनरावृत्ती केल्यामुळे मन एकाग्र होते. व्यक्तीला एकाग्रतेसाठी खूप मदत होते.
3.शरीर आणि मनाची शांती:
मंत्राचा उच्चार केल्याने आपल्या शरीरावर आणि मनावर शांतीचा प्रभाव पडतो. मंत्राच्या नियमित उच्चारामुळे तणाव कमी होतो. मानसिक शांती मिळते आणि शरीराला आराम मिळतो.
मंत्र ध्यान कसे करावे?
ठिकाण आणि वातावरण:
मंत्र ध्यानासाठी एक शांत ठिकाण निवडा.जिथे आपल्याला एकाग्रता साधता येईल.
आरामदायक आसन:
ध्यान करताना योग्य आसन निवडणे महत्त्वाचे आहे. साधारणतः पद्मासन, सुखासन किंवा कोणतेही आरामदायी आसन निवडावे.
मन एकाग्र करणे:
मंत्र उच्चार करत असताना, त्यावर लक्ष केंद्रित करा. त्याच्या ध्वनी आणि अर्थावर आपले मन एकाग्र करा. आपल्याला जेव्हा ध्यान करताना विचार येतील,तेव्हा त्यांना सोडून द्या आणि मंत्रावर लक्ष केंद्रित करा.
श्वासावर लक्ष केंद्रित करा:
मंत्र उच्चार करताना त्यासोबत आपले श्वासावर लक्ष केंद्रित करावे . श्वास घेताना “ॐ” असा आवाज करा आणि श्वास सोडताना त्याचे अनुसरण करा.
मंत्र ध्यानाचे फायदे:
मानसिक शांती मिळते.
तणाव कमी होणे.
शरीरातील उर्जा संतुलित राहते.
आत्मविश्वास वाढतो.
सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते.
मंत्र ध्यान एक अत्यंत प्रभावी साधन आहे जे व्यक्तीला शांती, एकाग्रता, आणि मानसिक शुद्धता प्राप्त करण्यात मदत करते.