Mughal period-मुघल काळातील कला आणि वाड्मय (इ. स. १५०० ते इ. स. १७५०) 

• मुघल काळात पारंपरिक भारतीय कला आणि इराणी कला याच संगम झाला होता.

• प्रमाणकाता, नाजूकपणा व विस्तीर्णता ही इमारतीची वैशिष्ट्ये होती

•उंब चौथऱ्यावर बांधलेली इमारत, इमारतीसाठी वापरलेला लाल संगमरवरी दगड, कोरोध संगमरवरी कमानी, नक्षीदार दगडी जाळ्या आणि सुमा ही मुघलकालीन इमारतींची वैशिष्ट्ये आहेत.

• अरुक्षराच्या काळातील उल्लेखनीय वास्तू –

1) हुमायुनची मकबरा – दिल्ली

२) फतेहपूर सिक्री: इमारती.

शाहजहारच्या काळातील वास्तू –

१) ताजमहाल – आग्रा,

२) लाल किल्ला:दिल्ली

• सुचल सरबत्ती इराणी व भारतीय चित्रकार होते.

•अकबरच्या काळात भारतीय व इराणी चित्रगौलीचा मिलाफ पाहायला मिळतो,

• जहांगिराच्या काळात सुबल चित्रगौली बहरात आली.

•या काळात गुलाब पुष्यांच्या दीडशेहून अधिक जातींची चित्रे होती.

•राजपुत चित्रशैलीतील विषयांवर संतकाव्यांचा प्रभाव आढळतो.

*संगीत:

• पंडित हरिदास, तानसेन, बैजू बावरा यांसारखे विख्यात गायक अकबर काळात होऊन गेले.

•हिंदुस्थानी संगीत व कर्नाटक संगीत या दोन संगीतशैली मुघल काळात रूढ झाल्या.

•पुरंदरदास, त्यागराज यांचे कर्नाटक संगीतातील योगदान उल्लेखनीय आहे

*संस्कृत ते पर्शियन साहित्य:

जगन्नाथ मंडित – गंगालहरी (संस्कृत).

कवीर परमानंद – शिवभारत (संस्कृत)

व्यंकटाध्वरी – विष्णुगुणादर्शचंपू (संस्कृत).

• शाहजहानचा मुलगा दारा शुकोह हा संस्कृत पंडित होता. त्याने उपनिषदांचे फारसीमध्ये भाषांतर केले.

• बाबर-तुझुक-ए-बाबरी (तुर्किये).

• बाबराची कन्या गुलबदन बेगम हुमायुन्नामा (चरित्र पुस्तक).

• अबुल फजल – अकबरनामा (पर्शियन), ऐन-ए-अकबरी (पर्शियन).

*हिंदी साहित्य:

• संत तुलसीदास – रामचरितमानस (काव्य)

• सूरदास – सूरसागर (कविता)

• मलिक महंमद जायसी – पद्मावत (काव्य)

• उस्मान – चित्रावली (काव्य)

• नूरमुहम्मद – इंद्रावती (कविता)

*मराठी साहित्य :

• संत एकनाथ – भागवत, गवळणी, भारुडे

• संत तुकाराम – अभंग

• संत रामदास – दासबोध

• कृष्णाजी अनंत सभासद शिवाजी महाराजांचे चरित्र

• थॉमस स्टिफन्स – क्रिस्तपुराण

*उर्दू साहित्य:

• शाह मिरांजी – खुशनामा

नुसरती तारिखे सिकंदरी

Leave a comment